سود پرک

سودپرک چیست؟

سودپرک بازی بسیار قدرتمند با فرمول شیمیایی NaOH و در واقع همان هیدروکسید سدیم جامد است. سود پرک با اسامی دیگری مانند نام های کاستیک سودا (Caustic Soda)، سود سوز آور، سود جامد پرک و گاهی چربی گیر صنعتی نیز شناخته می شود.

هیدروکسید سدیم (Sodium hydroxide) یا سود سوز آور کاربردهای صنعتی مختلفی دارد و در تولید خمیر کاغذ و کاغذ، آلومینیوم، مواد پتروشیمی، پارچه، صابون، مواد شوینده، مواد شیمیایی ، ابریشم مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد.

سود پرک ماده ای جامد سفید رنگ، فاقد بو و به شکل پولک های سفید رنگ است که به راحتی رطوبت هوا را جذب می کند و دچار چسبندگی می شود.

کاربردهای سودپرک

تولید مواد شیمیایی: در صنایع شیمیایی حدود 40 درصد از سود کاستیک تولیدی به‌عنوان یک ماده اولیه و پایه برای تولید بسیاری از مواد شیمیایی مصرف می‌شود.

محصولات شوینده و ضد عفونی کننده : سود کاستیک برای تولید صابون و مواد شوینده مختلف با کاربردهای گوناگون خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. محلول های سفیدکننده کلری (سفید کننده‌های حاوی کلر مانند سدیم هیپوکلرید یا همان آب ژاول) از ترکیب کلر و محلول سود کاستیک حاصل می شود. محلول های لوله بازکنی که حاوی سود سوز آور هستند، با تبدیل چربی‌ها و مواد روغنی که پتانسیل انسداد لوله‌ها و مسیرهای آب و فاضلاب را دارند، به مواد صابونی محلول در آب، از انسداد لوله‌ها جلوگیری می‌کنند.

کاربردهای سودپرک در پزشکی

پزشکی و داروسازی: سود پرک در تولید بسیاری از مواد دارویی از مسکن‌های ساده مانند آسپرین گرفته تا مواد ضد انعقاد که می‌تواند از انعقاد خون جلوگیری کند و در داروهای ضد تصلب شرایین استفاده می شود.

خمیرکاغذ و تولید کاغذ: خمیرکاغذ تولیدشده با روش سولفات و سولفیت از طریق حذف ترکیبات لیگنین با استفاده از واحدهای چندگانه استخراج توسط سود مایع، خالص سازی می‌شوند. همچنین در برخی از کارخانه‌هایی که از فرایند کرافت برای تولید کاغذ استفاده می‌کنند، از سود مایع استفاده می‌شود. همچنین در صنعت کاغذ سازی این ماده شیمیایی به‌منظور حذف اولیه جوهر از کاغذهای بازیافتی کاربرد دارد.

سلفون و ابریشم مصنوعی: تولید الیاف با استفاده از فرآیند ویسکوز در دو مرحله اصلی نیاز به سود پرک دارد. سلولز به منظور افزایش استحکام و براقی و در نتیجه تولید سلولز قلیایی توسط سود مایع مورد فراوری قرار می‌گیرد. پس از آن سلولز به دست آمده برای تولید ماده ویسکوز که برای اکسترود کردن الیاف ابریشم مصنوعی و فیلم‌های سلفون مصرف می‌شود در سود پرک مایع رقیق حل می‌شود.

ویژگی های شیمیایی سود پرک :

واکنش با اسید: سود پرک با اسید های پروتون دار واکنش می دهد تا آب و نمک تولید کند. برای مثال وقتی سود پرک با کلریدریک اسید واکنش می دهد، سدیم کلرید تشکیل می شود:

(NaOH(aq) + HCl(aq) → NaCl(aq) + H2O(l

به طور کلی چنین واکنش های خنثی با یک معادله یونی خالص ساده نشان داده می شوند: (OH−(aq) + H+(aq) → H2O(l

واکنش اکسید اسید :

سود پرک همچنین با اکسید اسید هایی مانند دی اکسید گوگرد واکنش می دهد. این واکنش ها اغلب برای سایش گازهای اسیدی مضر (مثل So2 و H2s) که از سوختن زغال سنگ تولید می شوند استفاده می شود و در نتیجه از انتشار این گاز ها در اتمسفر جلوگیری می کند. به عنوان مثال :

2NaOH + CO2 → Na2CO3 + H2O

واکنش با فلزات :

سدیم هیدروکسید در واکنش با فلز آلومینیوم گاز هیدروژن تولید میکند.

Al + 2 NaOH + 6 H2O → 2 NaAl(OH)4 + 3 H2

سودپرک رسوب گیر :

برخلاف سود پرک، هیدروکسید های بیشتر فلزات رسانا غیر محلول هستند، بنابراین سود پرک می تواند به عنوان رسوب گیر هیدروکسیدهای فلزات رسانا استفاده شود. در اثر انحلال پذیری یا رسوب گیری سود پرک با این ترکیبات باعث نمایان شدن این رنگ ها می شود. : آبی-مس ، سبز- آهن (II) ، زرد/قهوه ای- آهن (III) .روی و نمک سرب دار در سدیم هیدروکسید اضافی حل می شوند تا محلول شفافی از Na2ZnO2 یا Na2PbO2 تشکیل شود. هیدروکسید آلومینیوم به عنوان یک فلوکولانت (پودر تصفیه آب) برای فیلتر کردن ذرات معلق در تصفیه آب استفاده می شود. آلومینیوم هیدروکساید در واکنش با سدیم هیدروکسید یا کربنات از آلومینیوم سولفات در فرآیند تصفیه جدا می شود.

Al2(SO4)3 + 6 NaOH → 2 Al(OH)3 + 3 Na2SO4

Al2(SO4)3 + 6 NaHCO3 → 2 Al(OH)3 + 3 Na2SO4 + 6 CO2

سود پرک یک عامل تمیز کردن

سودپرک اغلب به عنوان ماده تمیز کننده صنعتی استفاده می شود که اغلب "سود سوزآور" نامیده می شود. این ماده به آب اضافه می شود ، گرم می شود و سپس برای تمیز کردن تجهیزات پردازش ، مخازن ذخیره سازی و غیره استفاده می شود و می تواند چربی ، روغن ، چربی ها و رسوبات پایه پروتئین را حل کند. همچنین برای تمیز کردن لوله های تخلیه زباله در زیر غرق و زهکشی در خصوصیات خانگی استفاده می شود. به منظور تثبیت مواد محلول و در نتیجه جلوگیری از قرارگیری مجدد ، می توان سورفکتانت ها را به محلول سودپرک اضافه کرد. از محلول سودپرک به عنوان چربی گیر قدرتمند بر روی اجاق های پخت و پز استیل و شیشه استفاده می شود. این ماده همچنین یک ماده رایج در پاک کننده های اجاق گاز است.

یکی دیگر از استفاده های معمول از سودپرک در تولید مواد شوینده قطعات شوینده است. شوینده های شستشوی قطعات بر پایه هیدروکسید سدیم از تهاجمی ترین مواد شیمیایی تمیز کننده قطعات هستند. مواد شوینده مبتنی بر هیدروکسید سدیم شامل سورفاکتانت ها ، مهارکننده های زنگ زدگی و کف کننده ها هستند. یک دستگاه شستشوی قطعات آب و مواد شوینده را در یک کابینت بسته گرم می کند و سپس سودپرک گرم شده و آب گرم را با فشار بر قسمتهای کثیف برای استفاده از چربی زدایی پاشش می کند.

روش نگهداری سود پرک چیست؟

برای نگهداری اصولی از سودپرک ها باید آنها را جدای از هر ماده شیمیایی دیگری خصوصا مواد منفجره، فلزات، اسید ها، پراکسید های آلی و … قرار دهید.

معمولا سدیم هیدروکسید ها را در ظرف هایی استوانه ای که فولادی اند ذخیره می کنند ولی بهتر است از مخازنی که جنس رزین های مصنوعی مقاوم به ترکیبات قلیایی دارند استفاده کنید. در ضمن حتما برای جلوگیری از خوردگی ظرف ها و جذب رطوبت، سعی کنید محل نگهداری خشکی را انتخاب کنید.

از موارد ضروری دیگری که برای نگهداری سودپرک لازم به ذکر است، عایق بودن محیط و برخورداری از سیستم گرمایشی و تهویه مناسب است و اینکه باید در آن محوطه مقدار زیادی آب در دسترس باشد تا در صورت ریخته شدن احتمالی سدیم هیدروکسید، بتوان خطرات آن را خنثی نمود.